عروسک‌های شاد ماسوله در مسیر ثبت ملی

 تابستان ۸۹ بود که خبرگزاری ایرنا گیلان زنگ خطر رسوخ ” باربی ” عروسک زیبا چینی به میان مردم ماسوله شهر عروسک ها را بصدا درآورد، هشداری که به سرعت مردم و مسئولان را بیدار کرد.

در پی این گزارش باربی از میان عروسک های پشمین ماسوله رخت بر بست تا اینکه امروز پس از یک دهه، پرونده ثبت ملی عروسک های رنگین و خندان ماسوله تدوین و ارسال شده است.

سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان از تهیه و ارسال پرونده ۱۲ اثر ناملموس استان به منظور ثبت در فهرست آثار ملی به دفتر ثبت آثار تاریخی- فرهنگی کشور خبر داد و افزود: مهارت بافت سنتی عروسک های ماسوله که به عرواسوله مشهور است به همراه مهارت ساخت عروسک ویو، مهارت ساخت عروسک جاروگیشه از جمله مواردی است که برای ثبت ملی ارسال شده است.

ولی جهانی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: مهارت تهیه جوکول، مهارت تهیه اربادوشاب(امبرا دشا)، آئین زار زار، مهارت دوخت لباس محلی قاسم‌آبادی در شرق گیلان، مهارت سنتی تهیه کلوچه فومن، آئین ورزه مشته، شیوه تهیه سنتی درار، دلار یا دلال (نمک سبز گیلانی)، مهارت ساخت و نواخت تنبوره تالش و مهارت ساخت گمج از جمله آثاری هستند که پرونده ثبتی آنها به منظور ارسال به جلسه شورای ملی ثبت میراث‌فرهنگی ناملموس تهیه شده است.

سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان همچنین از ثبت سه اثر مربوط به میراث‌ غیرمنقول تاریخی استان گیلان در فهرست آثار ملی کشور خبر داد و گفت: بقعه سیاه‌کوه بخش رانکوه شهرستان املش، قبرستان سلیمانداراب شهرستان رشت و بقعه سید نصیر- چلارس شهرستان املش سه اثر غیرمنقول میراث‌فرهنگی استان گیلان هستند که پس از طرح پرونده، بررسی و تأیید شورای داوران در فهرست آثار میراث غیرمنقول تاریخی کشور به ثبت رسیدند.

جهانی بر اهمیت حفظ ارزش‌های اجتماعی، سنت‌ها، آداب و رسوم، روش‌ها و جنبه‌های کارکردهای انسانی تاکید کرد و افزود: استان گیلان ذخایر فرهنگی بی نظیری دارد که حفاظت و صیانت از این گنجینه های فرهنگی بسیار پراهمیت است و این اداره‌کل با جدیت فراوان برای حفظ و پاسداری از میراث ناملموس استان، برنامه‌ریزی‌های لازم را در دستور کار قرار می‌دهد.

حافظه این سرزمین مملو از باورداشت هایی است که در هیبت عروسک برای کودکان این سرزمین به یادگار مانده است و سال ۹۸ بود که مجموعه عروسک های چیمن و چیتن اثر پریسا قاسمی هنرمندی از ماسال گیلان برآمده از دل آئین های  این سرزمین به شماره ۲۱۴۰۶در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند تا به جای باربی، آغوش کودکان ایرانی را به اصالت، رنگ و هویت بومی شمال مملو کنند.

پریسا قاسمی در گفت و گویی با خبرنگار ایرنا گفته بود که چیمن و چیتن از اعماق ییلاق های ماسال در غرب گیلان خلق شده اند؛ چیمن به معنای چمن و سبزه برگرفته از کوهستان سرسبز ماسال و چیتن به معنی تار و پود تنیده پارچه پشمی برگرفته از پوشش لباس مردان تالشی که از نوعی پارچه پشمی به اسم شال هست.

ماسوله در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن و در ۶۲ کیلومتری غرب مرکز استان گیلان با ۳۵۰ خانه تاریخی با قدمتی ۸۰۰ تا هزار ساله، رودخانه های جاری بر پهنه صخره سنگ ها، شالی و باغ های چای و معماری پلکانی گلین منحصر بفرد در دل کوهستان با پنجره های چوبی و گلدان های شمعدانی رنگینش، سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ثبت جهانی آن از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت.
در استان گیلان بیش از پنج هزار اثر قابل ثبت شناسایی شده است که بیش از یک هزار و ۲۰۰ اثر به ثبت ملی رسیده است و ۸۲ اثر از این تعداد را آثار ناملموس تشکیل می دهند.